Het Informatiehuis Water staat aan de vooravond van de grondige verbouwing van het Waterkwaliteitsportaal. Het huidige informatiesysteem kraakt en piept al geruime tijd. Het is de hoogste tijd voor vernieuwing van het fundament en opfrissing van de buitenboel! Jeroen Overbeek is projectleider en Hinne Reitsma is teamleider Informatievoorziening bij het Informatiehuis Water. Zij vertellen waarom deze vernieuwing nodig is en wat die gaat opleveren.

Het huidige Waterkwaliteitsportaal dateert van 2014/2015. Het is een technisch verouderd systeem en daardoor steeds lastiger te beheren. “Elke kleine wijziging vraagt nu een hele grote inspanning in tijd, geld en kennis”, vertelt Hinne. “En we zijn in de afgelopen jaren veel kennis kwijtgeraakt doordat de ontwikkelaars en beheerders van de eerste jaren er niet meer zijn. Door de complexiteit van het systeem kunnen we gebruikers bovendien geen moderne interface en onvoldoende nieuwe functionaliteit bieden.”

“Bij de ontwikkeling van het WKP is destijds veel aandacht besteed aan de invoerschermen”, vult Jeroen aan. “De focus lag op het verzamelen van data. Maar het hoofddoel van het portaal is om data toegankelijk te maken en het delen van informatie te faciliteren. Daarvoor hoef je – zeker tegenwoordig – niet meer al die data fysiek bij jezelf op te slaan. Data kan in haar oorspronkelijke bron blijven, bijvoorbeeld bij lokale overheden, en met behulp van services beschikbaar gemaakt worden. We brengen nu nog (te) veel data van de ene database naar de andere. We willen (en kunnen!) het WKP beter aansluiten op die processen en de benodigde verwerkingsslagen. Zo kan het Informatiehuis Water haar rol als facilitator van informatiestromen ook efficiënter invullen.

Wat gaat de vernieuwing opleveren?

Jeroen Overbeek
Jeroen Overbeek

Jeroen: “We gaan het fundament veranderen en verstevigen en vervolgens de interface en functionaliteit aanpakken. Het WKP is een portaal, de ingang voor de gebruiker. In de vernieuwde opzet bevinden zich daarachter verschillende applicaties, meerdere systemen en hulpmiddelen. Het toepassen van verschillende standaard componenten maakt het beheer eenvoudiger. En het WKP wordt er flexibeler van. We kunnen straks gemakkelijker een aanpassing doorvoeren als er sprake is van nieuwe wensen en veranderende behoeftes.”

Zo’n nieuwe wens is bijvoorbeeld het visueel presenteren van data. “Het is onze basistaak om informatieproducten op te leveren, zoals KRW Factsheets en Europese rapportages”, zegt Hinne. “En daarnaast moeten we, als overheidsorganisatie, alle data die we hebben publiek beschikbaar stellen aan iedereen die er iets mee wil. We gaan hulpmiddelen beschikbaar maken om die data visueel te presenteren, in een tabel, grafiek of een interactief GIS-kaartje.”

Jeroen: “Waterkwaliteit is steeds meer een maatschappelijk thema waar in de media ook aandacht aan wordt gegeven. Daardoor wordt het nog belangrijker dat we relevante data ontsluiten zoals we die hebben. Feitelijk, zuiver. De interpretatie van de data laten we over aan anderen.”
In dat kader is ook belangrijk dat het in nieuwe Waterkwaliteitsportaal mogelijk wordt om de kwaliteit van de data te tonen, bijvoorbeeld door aan te geven waar informatie ontbreekt. Dat zit nu niet in het huidige WKP.

Geen nieuwbouw maar doorontwikkeling: Wanneer is het klaar?

Hinne Reitsma
Hinne Reitsma

Hinne: “Het Waterkwaliteitsportaal wordt niet helemaal overhoop gehaald. We behouden natuurlijk de delen die goed werken. En de databases, de verzamelde data, laten we ongemoeid. We gaan vernieuwen en iets extra’s toevoegen. We hebben een goed beeld van wat er moet gebeuren dankzij het nauwe contact met zowel leveranciers als afnemers van data in de afgelopen jaren. Er is veel waardevolle informatie verzameld. Ook is er een enquête gehouden bij gebruikers. En het Informatiehuis Water zelf is natuurlijk ook een van die gebruikers.”

Jeroen: “Het afgelopen half jaar hebben we het vernieuwingstraject voorbereid. De aanpak is uitgewerkt, de financiën zijn in kaart gebracht en er is een contract met de leverancier afgesloten. We bereiden nu het Plan van Aanpak voor Zodra dat door het Directeurenoverleg is vastgesteld, kunnen we aan de slag. De planning is dat we in 2025 een goede basisvoorziening hebben. Daarna, in een 2e fase, verschuift de focus meer naar de uitbreiding van functionaliteit en de verbetering van de interface. Dat tempo heeft ook te maken met hoe de financiering is geregeld. Er is niet 1 pot met investeringsbudget beschikbaar gemaakt, maar het reguliere budget van het Informatiehuis Water is verhoogd. Dus het ontwikkeltempo is in lijn daarmee. Op onderdelen willen of kunnen we misschien wel sneller, maar dat gaat niet. Dit betekent overigens niet dat de gebruiker heel lang op verbeteringen moet wachten; waar mogelijk zullen we ontwikkelde functionaliteiten zo snel mogelijk inpassen in de voorziening!”

Gaan gebruikers last ondervinden van de verbouwing?

“De gebruiker mag – daar waar we afspraken hebben in het KRW Spoorboekje – vrijwel niets merken van het vernieuwingsproces”, zegt Hinne. “De lopende informatiestromen worden gewoon op de gebruikelijke wijze ondersteund. Soms moeten we misschien eens een work around toepassen, maar de gebruiker moet er vooral iets mee opschieten; krijgt functionaliteit beschikbaar die er eerder niet was.”

Jeroen vult aan: “In de afgelopen tijd hebben we ook al eens met work arounds moeten werken omdat we iets met het huidige WKP niet goed voor elkaar kregen. Van de kern, dataverwerking en informatieproducten, mag de gebruiker geen last van ondervinden. Maar we gaan de gebruikers natuurlijk wel op de hoogte houden van de voortgang van de doorontwikkeling!”

Klaar voor de toekomst

Jeroen: “Het Informatiehuis Water beheert niet alleen het Waterkwaliteitsportaal, maar ook andere portalen zoals het Waterveiligheidsportaal en sinds kort het Droogteportaal. Het beheren van portalen is geen doel op zich, ons doel is informatievoorziening te ondersteunen en de portalen zijn een vehikel daarvoor. Het beheer willen we dus zo efficiënt mogelijk doen. Wij gaan het fundament van het WKP nu zo opzetten dat andere portalen er ook goed mee beheerd kunnen worden, namelijk met een zogenaamd integratieplatform. Want in de kern is het doel van alle portalen gelijksoortig; met data van afzonderlijke waterbeheerders een landelijk geassembleerd beeld creëren en ontsluiten.”

En waar zien jullie het meest naar uit? Hinne: “Naar het visueel weergeven van de data. De afgelopen jaren hebben we gewerkt met een verouderd systeem en de data en de beheerkennis die we hadden. Het visueel kunnen presenteren van data wordt echt iets nieuws. We zijn er echt aan toe om beschikbare data op een interactieve manier te ontsluiten, maar zonder waardeoordeel. Dus dat onze partnerorganisaties daar hun eigen beeld en presentatie van kunnen maken. Daar verheug ik me op!”