Waterschappen krijgen ondersteuning KRW-toestandsbepaling op locatie: efficiënt en leuk!
Het Informatiehuis Water ondersteunt waterbeheerders bij de informatievoorziening rondom de Kaderrichtlijn Water. Elk voorjaar organiseren wij een werksessie waarmee waterbeheerders zich kunnen voorbereiden op de jaarlijkse KRW-toestandsbepaling. Dit jaar was er voor het eerst ook de mogelijkheid om die sessie te houden op een door de waterbeheerder te bepalen locatie. Dus: aan de slag met je eigen collega’s met ondersteuning van het Informatiehuis Water. Van dat aanbod werd gebruik gemaakt door vier waterschappen in de regio Rijn-Oost en het beviel uitstekend. Annie Venema (Waterschap Drents Overijsselse Delta) en Alberta Groteboer (Waterschap Vechtstromen) delen hun ervaringen. Zij raden alle waterschappen aan volgend jaar ook van deze mogelijkheid gebruik te maken!
Rijkswaterstaat, de waterschappen en de provincies zijn verantwoordelijk voor het monitoren en beoordelen van de waterkwaliteit in hun gebied en de rapportage daarover. Het Informatiehuis Water helpt hen daarbij. Dat doen we op diverse manieren. Zo coördineren en plannen wij het hele proces van dataverzameling en toetsing. En we proberen de waterbeheerders maximaal te ondersteunen, bijvoorbeeld met tools en werksessies. Daarbij zoeken we steeds naar nieuwe mogelijkheden.
Dit jaar was er voor het eerst de mogelijkheid om náást de jaarlijkse online werksessie KRW-toestandsbepaling en een online spreekuur óók op locatie aan de slag te gaan in aanwezigheid van een collega van het Informatiehuis Water. De waterschappen in het gebied Rijn-Oost maakten gebruik van dit aanbod. Op 13 juni gingen 4 collega’s van Waterschap Drents Overijsselse Delta, Waterschap Vechtstromen, Waterschap Rijn en IJssel en Waterschap Zuiderzeeland in Zwolle samen aan de slag met de voorbereiding van de KRW-toestandsbepaling. Elsa Boeve (specialist Aquo-kit) en Nienke Oosting (medewerker Servicedesk) van het Informatiehuis Water, waren daarbij.
Complex KRW-proces
Annie Venema (Specialist Ecologie en Waterkwaliteit bij Waterschap Drents Overijsselse Delta) en Alberta Groteboer (Adviseur Waterkwaliteit bij Waterschap Vechtstromen) hebben veel ervaring met het toetsen en beoordelen van oppervlaktewater. Zij onderhouden voor hun waterschap het contact met het laboratorium dat de analyses uitvoert en met collega's. Zij bewaken dat het juiste stofje op de juiste manier en op de juiste plek wordt gemeten. En zorgen er vervolgens voor dat de analyseresultaten op de goede manier in Aquo-kit worden geregistreerd.
Ondanks al die ervaring is de hele informatievoorziening rondom de Kaderrichtlijn Water ook voor Annie en Alberta elk jaar weer een complex proces en langdurig traject. Annie: “Het begint ermee dat je in januari gaat kijken wat we vorig jaar hebben gemeten en of dat nog overeenkomst met het KRW-monitoringsprogramma in Aquo-kit. Het is belangrijk dat alles klopt want aan de hand van het KRW-monitoringsplan ga je je watermonsters laten analyseren.”
“Je moet alle achterliggende meetpuntinformatie controleren,” vult Alberta aan. “Welke parameters ga je meten? Meet je in oppervlaktewater of in de vissen en mosselen die in het water zitten? In de achterliggende tabellen in Aquo-kit komt heel veel data samen. Als ergens een schakeltje ontbreekt, krijg je daar een melding van. Dankzij validatiestappen kun je fouten oplossen.”
Aquo-kit én mensenwerk
Via een aantal stappen, volgt in juli de KRW-toestandsbepaling. Eén keer per 6 jaar worden voor de Kaderrichtlijn Water álle stoffen in het oppervlaktewater gemeten. Niet overal, want dat wordt gewoon te kostbaar, maar op zogenoemde ‘toestand- en trendlocaties’. Hiervoor worden monitoringsgegevens in Aquo-kit ingelezen, worden analyseresultaten getoetst aan normen en doelen en wordt chemische en ecologische toestand van de oppervlaktewaterlichamen beoordeeld. Een ingewikkeld traject dat vraagt om grote zorgvuldigheid en waarvoor naast Aquo-kit ook de ervaring van deze waterkwaliteitsspecialisten nodig is.
“Nadat alle gegevens zijn ingevoerd en je in Aquo-kit een oordeel hebt laten geven, kijk je of de uitkomst het beeld is dat je verwacht,” vertelt Annie. “Alberta en ik doen dit al vrij lang dus we kunnen vrij snel zien of een oordeel overeenkomt met de verwachting. Zo niet, dan vergt het heel wat puzzelwerk om het goed te krijgen. Er zijn bijvoorbeeld veel stoffen. Als een stofje een andere naam heeft gekregen, staat het niet goed in je meetlocatie parameter en in je projectieregels. En ik heb bijna 15.000 projectieregels dus het is een hele toer om overzicht te houden!”
Alberta: “Je krijgt het nooit 100% goed, je mag blij zijn als je de 99% haalt of misschien wel de 95%. Er blijven altijd wel kronkels achter, bijvoorbeeld omdat een monsterpunt niet is gemeten door een fout in het meetprogramma. Aan het eind van het hele proces kun je gelukkig nog wel wat zaken ‘repareren’ met het ‘beheerdersoordeel’. Stel, je maakt een oordeel met behulp van Aquo-kit en dan komt eruit dat het goed is of niet goed. Of toereikend of niet toereikend. Als ik dan op basis van andere, zwaarwegende informatie vind dat het oordeel eigenlijk niet klopt, dan mag ik met een beheerdersoordeel de uitkomst ‘overrulen’. Dat die mogelijkheid er is, is fijn.”
Ondersteuning op locatie; waardevol en efficiënt
Voor een soepel verlopende KRW-toestandsbepaling is een goede voorbereiding dus essentieel. En daarbij is de ondersteuning die het Informatiehuis Water biedt, van grote toegevoegde waarde.
De waterschappen in het gebied Rijn-Oost werken al langer op meerdere gebieden samen en maken gebruik van hetzelfde laboratorium voor waterkwaliteitsanalyses, maar samen werken aan de voorbereiding van de KRW-toestandsbepaling was nieuw. “Om met meerdere waterschappen bij elkaar die voorbereidende stappen te doorlopen, vond ik heel erg plezierig,” vertelt Annie. “Bij het vaststellen van de meetlocatie parameters konden we dingen onderling goed afstemmen. Het is bijvoorbeeld fijn als elk waterschap bij hetzelfde stofje dezelfde code heeft staan. Elsa heeft het overzicht, waardoor we nu heel efficiënt allemaal dezelfde codes konden toepassen.”
Alberta sluit zich daarbij aan: “Het is gewoon handig dat je bij elkaar zit, hè? Normaliter, als je een vraag hebt, stuur je een mailtje aan de Servicedesk IHW. Dan krijg je een nummer terug en meestal ook wel snel antwoord. Maar als je bij elkaar zit, kun je zeggen: ‘Ik loop hier tegenaan.’ Of: ‘Ik zie die parameter niet. Hoe kan dat nou?’ Dat Elsa er dan gewoon bijzit en direct het antwoord kan geven, is echt heel prettig.”
Volgend jaar weer!
Op de vraag of zij volgend jaar weer zo’n voorbereidingssessie op locatie willen, reageren Annie en Alberta enthousiast en positief: “Ja, dat gaan we zeker weer doen!”
Beiden raden andere waterschappen ook van harte aan gebruik te maken van het aanbod van ondersteuning op locatie. Alberta: “Het maakt het werk makkelijker en ook leuker. Het was een gezellige sessie en je leert elkaar ook eens op een andere manier kennen. We hebben natuurlijk altijd veel telefonisch en mailcontact met Elsa en Nienke maar door zo’n dag samenwerken voelen zij echt een beetje als collega's van ons!”
 |  |